‘व्हेन चिल्ड्रन हॅव चिल्ड्रन: ही पुस्तक बालविवाहमुक्त भारतासाठी एक ब्लूप्रिंट

गोंदिया :- जिल्ह्यातील श्री हरिरामजी अग्रवाल कानिष्ट महाविद्यालय रजेगाव येथे , (दि.12ऑक्टो) रोजी इंडियन सोशल वेल्फेअर सोसायटी गोंदिया, जिल्हा बाल संरक्षण कक्ष व कैलाश सत्ययार्थी चिल्ड्रेन फाऊंडेशन दिल्ली यांच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजित केलेल्या आंतरराष्ट्रीय बालिका दिनानिमित्त, देशभरात सुरू असलेल्या ‘बालविवाह मुक्त भारत’ मोहिमेदरम्यान, भुवन रिभू यांचे ‘व्हेन चिल्ड्रन हॅव चिल्ड्रन: टिपिंग पॉइंट टू एंड चाइल्ड मॅरेज’ या पुस्तकाचे प्रकाशन केले.
भुवन रिभू, एक प्रसिद्ध बाल हक्क कार्यकर्ते आहेत. महिला आणि मुलांच्या सुरक्षेसाठी लढणारे सर्वोच्च न्यायालयातील प्रखर वकील, महिला आणि मुलांसाठी काम करणाऱ्या इंडियन सोशल वेल्फेअर सोसायटी गोंदियाचे सल्लागार देखील आहेत. हे पुस्तक सर्वांगीण वैचारिक पाया, फ्रेमवर्क आणि कृती आराखडा म्हणून बालविवाहाने सर्वाधिक प्रभावित झालेल्या ३०० हून अधिक जिल्ह्यांमध्ये भारताला बालविवाहापासून मुक्त करण्यासाठी नागरी समाज आणि महिलांच्या नेतृत्वाखालील मोहिमेची उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी एक महत्त्वाचा दस्तऐवज म्हणून उपयोगी पडेल. 2030 पर्यंत बालविवाह पूर्णपणे काढून टाकण्याचे या मोहिमेचे उद्दिष्ट आहे, ज्यामुळे दरवर्षी 15 लाख मुलींना बालविवाहापासून वाचवले जाईल. मोहीम विशेषत: देशातील मुलांची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी विद्यमान सरकारी धोरणे आणि कायद्यांच्या अंमलबजावणीवर लक्ष केंद्रित करते.
या पुस्तकाचे प्रकाशन कार्यक्रमाचे प्रमुख पाहुणे जिल्हा बाल संरक्षण अधिकारी गजानन गोबाडे यांच्या हस्ते करण्यात आले. यावेळी सोसायटीचे संचालक अशोक बेलेकर, बालकल्याण समिती सदस्य मनोज रहंगडाले, जिल्हा परीविक्षा अधिकारी कल्यानकुमार रामटेके, पोलीस उपनिरीक्षक प्रियंका मेश्राम, महाविद्यालयाचे प्राचार्य सीएम बोपचे, लता नेवारे, जिल्हा समन्वयक ज्ञानेश्वर पटले, सामन्वयक पूर्णप्रकाश कुथेकर,समन्वयक विशाल मेश्राम चाइल्ड लाइन आदी मान्यवर उपस्थित होते.
कार्यक्रमाचे प्रमुख पाहुणे, जिल्हा बाल संरक्षण अधिकारी गजानन गोबाडे म्हणाले की, बालविवाहाच्या आव्हानाचा मुकाबला करण्यात लक्षणीय प्रगती झाली आहे, परंतु देश अद्याप अशा टोकापर्यंत पोहोचलेला नाही, जेथे लहान बदल आणि घटना घडू शकतात. भारतातील बालविवाहाचा सध्याचा दर २३.३ टक्के आहे आणि युनिसेफचा अंदाज आहे की गेल्या दहा वर्षांतील प्रगती अशीच चालू राहिल्यास, बालविवाहाचे प्रमाण भारत 2050 पर्यंत 5.5 टक्क्यांपर्यंत पोहोचेल. सहा टक्क्यांपर्यंत खाली येऊ शकेल. ही एक अस्वस्थ करणारी आकडेवारी आहे आणि याचा अर्थ असा आहे की बालविवाह 2023 ते 2050 या सात पिढ्यांपर्यंत मुलांचे बालपण लुटत राहतील.
‘व्हेन चिल्ड्रन हॅव चिल्ड्रन: ही पुस्तक असे सुचविते की 2030 पर्यंत राष्ट्रीय बालविवाह दर 5.5 टक्क्यांपर्यंत कमी करणे शक्य आहे – ज्या उंबरठ्यावर बालविवाहाचा कल स्वतःच कमी होऊ लागेल आणि लक्ष्यित हस्तक्षेपांवर अवलंबून राहणे देखील कमी होईल.
बालविवाहा विरुद्धच्या लढाईत ‘व्हेन चिल्ड्रन हॅव चिल्ड्रन ‘ हे एक वेळेवर आणि महत्त्वपूर्ण हस्तक्षेप असल्याचे वर्णन केले आणि ते म्हणाले, “ बालविवाहमुक्त भारताचे ध्येय साध्य करण्यासाठी नागरी समाज आणि सरकार, दोघेही पूर्ण समर्पणाने काम करत आहेत. परंतु आपल्या सर्व प्रयत्नांनंतरही अशा घटना आजही मोठ्या प्रमाणात घडत आहेत आणि जोपर्यंत या गुन्ह्याचा मुकाबला करण्यासाठी आपण समन्वित योजना आखत नाही, तोपर्यंत बालविवाहाच्या विरोधात टोक गाठणे कठीण काम होईल. हे पुस्तक 2030 पर्यंत भारताला बालविवाहमुक्त करण्यासाठी एक धोरणात्मक ब्ल्यू प्रिंट सादर करते.” अशी माहिती अशोक बेलेकर यांनी दिली.
या निमित्ताने इंडियन सोशल वेल्फेअर सोसायटी गोंदिया व देशभरातील 288 जिल्ह्यांमध्ये कार्यरत 160 संस्थां स्थानिक आणि तळागाळात बालविवाह बंद करण्यासाठी कार्यरत आहेत. या सर्व संस्था १६ ऑक्टोबर २०२३ रोजी बालविवाह मुक्त भारत दिनाच्या तयारीत व्यस्त आहेत. या दिवशी देशभरातील हजारो गावांमध्ये बालविवाह विरुद्ध जनजागृती कार्यक्रम, पथनाट्य, बालविवाह विरोधात प्रतिज्ञा, कार्यशाळा, मशाल मिरवणूक आणि इतर विविध उपक्रमांद्वारे बालविवाह कोणत्याही परिस्थितीत बंद झालाच पाहिजे असा संदेश या मोहिमेतून दिला जाईल. या कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक प्राचार्य बोपचे यांनी केले तर सूत्रसंचालन विशाल मेश्राम यांनी केले.